લોકસભા ચૂંટણી પહેલા કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકારે નાગરિકતા સંશોધન કાયદો લાગુ કર્યો છે. તે ચાર વર્ષ પહેલા ડિસેમ્બર 2019માં સંસદ દ્વારા પસાર કરવામાં આવ્યું હતું પરંતુ હવે તેનો અમલ કરવામાં આવ્યો છે. ગૃહ મંત્રાલયના નોટિફિકેશન મુજબ, પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ અને અફઘાનિસ્તાનના બિન-મુસ્લિમ શરણાર્થીઓએ નાગરિકતા (સુધારા) નિયમો, 2024 હેઠળ નાગરિકતા મેળવવા ઇચ્છુક ઓનલાઈન મોડમાં અરજી કરવી પડશે. આ માટે એક વેબ પોર્ટલ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવ્યું છે.
ગૃહ મંત્રાલયના અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, આ માટે અરજદારો પાસેથી કોઈ દસ્તાવેજો માંગવામાં આવશે નહીં. નિયમો હેઠળ, હિન્દુ, શીખ, ખ્રિસ્તી, જૈન અને બૌદ્ધ ધર્મના શરણાર્થીઓ કે જેઓ 31 ડિસેમ્બર, 2014 અથવા તે પહેલાં ત્રણ દેશોમાંથી ભારતમાં આવ્યા છે, તેમને નાગરિકતા આપવામાં આવશે. હવે સવાલ એ ઊભો થઈ રહ્યો છે કે નાગરિકતા મેળવ્યા પછી આ શરણાર્થીઓને કયા કાયદાકીય અધિકારો અને લાભો મળી શકે છે.
ભારતીય નાગરિકતા અધિનિયમ-1955માં અત્યાર સુધીમાં કુલ છ વખત સુધારો કરવામાં આવ્યો છે. છેલ્લો સુધારો ડિસેમ્બર 2019માં કરવામાં આવ્યો હતો, જે અંતર્ગત ત્રણ દેશોમાંથી આવતા બિન-મુસ્લિમ શરણાર્થીઓને નાગરિકતા આપવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. CAAના નિયમો અનુસાર, નાગરિકતા મેળવ્યા પછી, આવા લોકોને તે જ દિવસથી ભારતના નાગરિક માનવામાં આવશે જે દિવસે તેઓ ભારતમાં પ્રવેશ્યા હતા. નિયમો અનુસાર આવા ભારતીય નાગરિકો મતદાનથી લઈને ચૂંટણી લડવા સુધીના લાભો મેળવી શકશે.
CAA દ્વારા નાગરિકતા મેળવવાના ફાયદા શું છે?
1. મત આપવાનો અધિકાર: નાગરિકતા સંશોધન કાયદા હેઠળ, ભારતીય નાગરિકતા મેળવ્યા પછી, બિન-મુસ્લિમ શરણાર્થીઓને ચૂંટણીમાં મતદાન કરવાનો અધિકાર મળશે. બંધારણ મુજબ, જેઓ ભારતના નાગરિક છે તે જ મતદાન કરી શકે છે.
2. ચૂંટણી લડવાનો અધિકારઃ ત્રણેય દેશોના બિન-મુસ્લિમોને CAA કાયદા દ્વારા નાગરિકતા મળ્યા બાદ, મતદાન સિવાય તેમને ચૂંટણી લડવાનો અધિકાર પણ મળશે. આ રીતે, પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન અને બાંગ્લાદેશથી આવેલા કોઈપણ બિન-મુસ્લિમ શરણાર્થી સાંસદ, ધારાસભ્ય અથવા કાઉન્સિલર બની શકે છે.
3. સરકારી યોજનાઓના લાભો અને બંધારણીય હોદ્દાઓ ધરાવતા: CAA દ્વારા નાગરિકતા મેળવ્યા પછી, આવા નાગરિકો દેશભરમાં કલ્યાણકારી સામાજિક યોજનાઓનો લાભ પણ મેળવી શકશે. ઉદાહરણ તરીકે, તમે રાશન કાર્ડ, ગેસ, વીજળી, પાણી, ઉજ્જવલા યોજના, આયુષ્માન યોજના, પીએમ આવાસ યોજના જેવી સરકારી યોજનાઓનો લાભ મેળવી શકશો. એટલું જ નહીં, આવા નાગરિકો કોઈપણ બંધારણીય પદ પર નિયુક્ત થઈ શકશે.
4. મૂળભૂત અધિકારો: ભારતીય બંધારણ હેઠળ, ભારતના નાગરિકોને સાત મૂળભૂત અધિકારો પ્રદાન કરવામાં આવ્યા છે. CAA કાયદા હેઠળ નાગરિકતા મેળવ્યા પછી, આ બિન-મુસ્લિમોને દેશમાં સમાનતાનો અધિકાર, સ્વતંત્રતાનો અધિકાર, શોષણ સામે અધિકાર, ધર્મ, સંસ્કૃતિ અને શિક્ષણની સ્વતંત્રતાનો અધિકાર, સંપત્તિનો અધિકાર અને બંધારણીય ઉપાયોનો અધિકાર પણ મળશે.
