સમગ્ર વિશ્વમાં આજે એટલે કે 19મી એપ્રિલે વિશ્વ યકૃત દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી રહી છે. લીવરના રોગો વિશે લોકોને જાગૃત કરવા દર વર્ષે વર્લ્ડ લીવર ડેની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. આમ છતાં આજકાલ યુવાનોમાં લીવરની બીમારીઓનું કારણ ખરાબ જીવનશૈલી બની રહી છે. સનાર ઈન્ટરનેશનલ હોસ્પિટલ (ગુડગાંવ)ના લિવર સ્પેશિયાલિસ્ટ ડૉ. અંકુર ગર્ગના જણાવ્યા અનુસાર, લિવર સંબંધિત કેટલીક બીમારીઓ છે જેના માટે મહિલાઓને વધુ જોખમ હોય છે.
મહિલાઓને લીવર સંબંધિત બીમારીઓનું જોખમ વધુ હોય છે-
લીવરને શરીરનું પાવરહાઉસ કહેવામાં આવે છે. તે પોષક તત્વોની પ્રક્રિયામાં, શરીરને ડિટોક્સિફાય કરવામાં અને હોર્મોન્સનું નિયમન કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. પરંતુ તેમની અલગ-અલગ શારીરિક રચનાને કારણે મહિલાઓને લીવર સંબંધિત રોગોનું જોખમ વધુ રહે છે, જેના કારણે તેમને વધુ સાવધ રહેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
જૂન 2022માં પ્રકાશિત AIIMSના અભ્યાસમાં સૂચવવામાં આવ્યું છે કે સ્થૂળતા, બેઠાડુ જીવનશૈલી અને ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકાર પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંનેમાં બિન-આલ્કોહોલિક ફેટી લિવર રોગ માટેના મુખ્ય જોખમી પરિબળો છે. જો કે, આ સ્થિતિ ગંભીર બનવાનું જોખમ સ્ત્રીઓમાં વધુ રહે છે.
આ કારણથી મહિલાઓમાં લીવર સંબંધિત રોગોનું જોખમ વધારે રહે છે-
સમયની સાથે મહિલાઓના શરીરમાં ઘણા હોર્મોનલ ફેરફારો થાય છે. આ સિવાય કેટલીકવાર કેટલાક આનુવંશિક કારણો પણ લીવર સંબંધિત રોગોનું જોખમ વધારી શકે છે. અભ્યાસો દર્શાવે છે કે સ્ત્રીઓમાં ઓટોઇમ્યુન હેપેટાઇટિસ અને હેપેટાઇટિસ વાયરસનું જોખમ વધારે છે. તેવી જ રીતે, શરીરના નાના કદ અને શરીરની ચરબીના ઉચ્ચ ગુણોત્તરને કારણે, આલ્કોહોલ મહિલાઓના યકૃત પર વધુ પ્રતિકૂળ અસર કરે છે.
આ સમસ્યાઓ વધુ વખત થાય છે-
લીવર સંબંધિત કેટલીક બીમારીઓનું જોખમ પુરુષો કરતાં સ્ત્રીઓમાં વધુ હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે, આલ્કોહોલિક લીવર રોગ સ્ત્રીઓમાં વધુ ઝડપથી ફેલાય છે. તેવી જ રીતે, સ્ત્રીઓને હોર્મોનલ અસંતુલન અને ગર્ભનિરોધક જેવી દવાઓને કારણે થતી ડ્રગ-પ્રેરિત લીવરની ઇજાઓથી પણ વધુ જોખમ રહેલું છે. સ્ત્રીઓમાં ગર્ભાવસ્થા સંબંધિત લીવર ડિસઓર્ડર અને વિલ્સન રોગનું જોખમ પણ વધુ હોય છે.
સાવધાન રહેવાની જરૂર છે-
આ જોખમોને ઘટાડવા માટે મહિલાઓએ વધુ સાવધ રહેવાની જરૂર છે. જેમાં નિયમિત કસરત, સંતુલિત આહાર અને આલ્કોહોલથી દૂર રહેવાનો સમાવેશ થાય છે. આ તમામ પગલાં લીવરના રોગોનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. હેપેટાઇટિસને રોકવા માટે રસીકરણ કરી શકાય છે. તેવી જ રીતે, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પણ વ્યક્તિએ વધુ સાવચેત રહેવું જોઈએ.
સારવાર માટે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ પસંદ કરો-
લીવરને ગંભીર નુકસાનથી બચાવવા માટે સમયસર લીવર ચેકઅપ અને યોગ્ય સારવાર જરૂરી છે.
