ગુજરાતમાં પ્રકાશમાં આવેલા એક વિચિત્ર કેસમાં, એક મહિલાએ ગુજરાત હાઈકોર્ટમાં હેબિયસ કોર્પસ માટે અરજી કરી હતી, જેમાં તેની અપહરણ કરાયેલી પુત્રી તેમજ તેના ચોરાયેલા ઢોરની કસ્ટડીની માંગ કરવામાં આવી હતી. હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશો પણ આ અરજી જોઈને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા હતા. તેઓ મૂંઝવણમાં દેખાયા કે હેબિયસ કોર્પસને પ્રાણીઓ સામે બોલાવી શકાય કે નહીં. જે બાદ તેણે વકીલને અરજીમાં સુધારો કરવા કહ્યું.
આ અરજી સુરતની એક મહિલા દ્વારા દાખલ કરવામાં આવી છે, જેમાં તેણે તેના ચોરેલા પશુ-પક્ષીઓને તેના બાળકો ગણાવ્યા છે. ઓનલાઈન સુનાવણી દરમિયાન અરજદારના વકીલ એ.બી. પંડ્યાએ કોર્ટને જણાવ્યું કે મહિલાની પુત્રીનું બે વર્ષ પહેલા અપહરણ કરવામાં આવ્યું હતું અને ગુંડાઓએ તેની ઝૂંપડીને સળગાવી દીધી હતી અને તેની ગાયો, ભેંસ અને મરઘાઓ પણ લઈ ગયા હતા.
બે એફઆઈઆર પછી પણ કોઈ કાર્યવાહી થઈ નથી
વકીલના કહેવા પ્રમાણે, ‘મહિલાએ ઓગસ્ટ 2022 અને ફેબ્રુઆરી 2023માં આ અંગે બે એફઆઈઆર નોંધાવી હતી, પરંતુ પોલીસે તેની પુત્રી અને પશુઓને પરત લાવવા માટે કંઈ કર્યું ન હતું.’ અરજીમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે આ બે જમીન માફિયાઓનું કૃત્ય હતું, જેમની સૂચના પર મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશને પાછળથી તેની ઝૂંપડી તોડી નાખી અને તેને રહેવાની જગ્યા પરથી હટાવી દીધી.
સ્ત્રીઓ માટે પશુઓ બાળકો જેવા છે.
આ કેસની સુનાવણી દરમિયાન જસ્ટિસ એ.વાય. કોગજે અને જસ્ટિસ એસ.જે. દવેની ખંડપીઠે મહિલાના વકીલને પશુઓની સલામત કસ્ટડી સુનિશ્ચિત કરવા અંગેની અરજીમાં કરવામાં આવેલી પ્રાર્થના વિશે પૂછ્યું હતું. જવાબમાં પંડ્યાએ કહ્યું કે તેમનો અસીલ આ પશુ-પક્ષીઓ માટે માતા સમાન છે અને તેથી તેમની કસ્ટડી તેમને આપવી જોઈએ.
કોર્ટે વકીલને સવાલો કર્યા
જ્યારે જસ્ટિસ કોગજેએ મહિલા વકીલને પૂછ્યું કે હાઈકોર્ટ આ કેસમાં હેબિયસ કોર્પસ અધિકારક્ષેત્ર હેઠળ તેની સત્તાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરી શકે? તેના જવાબમાં વકીલે કહ્યું કે મહિલા તેના પશુ-પક્ષીઓને પોતાના બાળકોની જેમ પ્રેમ કરે છે, તેથી તે તેમની માતા છે અને તેઓ તેના માટે મનુષ્ય સમાન છે.
જો કે, મહિલા વકીલની દલીલથી ન્યાયાધીશ સંતુષ્ટ જણાતા ન હતા, ત્યારબાદ બંને ન્યાયાધીશોએ વકીલને અરજીમાં લખેલા પશુ-પક્ષીઓની કસ્ટડીનો મુદ્દો દૂર કરવા જણાવ્યું હતું. આનું કારણ જણાવતાં તેમણે કહ્યું કે, ‘અમને ખાતરી નથી કે અમે પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ પર હેબિયસ કોર્પસ અધિકારક્ષેત્ર લાદી શકીએ.’ આ મામલામાં આગામી સુનાવણી 19 એપ્રિલે થશે.
